16 kỹ thuật giúp bạn thấu hiểu thật sự bằng Lắng nghe chủ động · Humanistic Leadership

16 kỹ thuật giúp bạn thấu hiểu thật sự bằng Lắng nghe chủ động

Hầu hết chúng ta khi trò chuyện đều nghe, nhưng thường là nghe “nửa vời”: trong lúc người khác nói, tâm trí ta đã bận nghĩ cách phản hồi hoặc để nó lang thang đâu đó. Hệ quả: ta bỏ lỡ cảm xúc thật, hiểu sai ý, và làm người kia thấy mình… không được lắng nghe.

Bài viết từ PositivePsychology.com nhấn mạnh: lắng nghe chủ động (active listening) là kỹ năng có thể học và rèn luyện – và nó có sức mạnh cải thiện mọi mối quan hệ, từ gia đình, bạn bè đến công việc.

1. Nguyên tắc & nền tảng

Theo Rogers & Farson (1987), lắng nghe chủ động dựa trên ba nguyên tắc cốt lõi:

Lắng nghe toàn diện: chú ý cả nội dung, thái độ, cảm xúc.
Phản hồi cảm xúc: để người nói cảm nhận rằng cảm xúc của họ được thấu hiểu.
Ghi nhận tất cả tín hiệu: từ giọng điệu, tốc độ, ánh mắt, đến cử chỉ.

Carl Rogers bổ sung: người nghe cần mang tinh thần đồng cảm – chân thành – tôn trọng vô điều kiện. Đây là nền móng tạo nên sự an toàn để người nói mở lòng.

2. Lợi ích của lắng nghe chủ động

Xây dựng tin cậy & kết nối – người nói thấy an toàn để chia sẻ.
Hiệu quả trong trị liệu / tư vấn – có thể quyết định thành công của quá trình.
Cải thiện môi trường làm việc – giảm căng thẳng, khuyến khích nhân viên góp ý.
Ứng dụng cả trong giao tiếp qua văn bản – nếu biết cách phản chiếu, đặt câu hỏi mở.

3. Kỹ năng nền tảng

Trước khi đi vào kỹ thuật, người nghe cần rèn:

Ngôn ngữ cơ thể tích cực: ánh mắt, tư thế, nét mặt.
Loại bỏ phiền nhiễu: tắt điện thoại, chọn không gian yên tĩnh.
Theo dõi mà không ngắt lời: tạo khoảng trống cho người kia bộc lộ.
Phản chiếu (reflecting): diễn đạt lại bằng ngôn từ của mình để kiểm chứng hiểu đúng.

4. 7 kỹ thuật cụ thể

Diễn giải lại (Paraphrasing) – “Ý bạn là… đúng không?”
Thể hiện cảm xúc (Verbalizing emotions) – “Chuyện đó khiến bạn rất thất vọng.”
Đặt câu hỏi mở (Asking) – “Bạn thấy thế nào sau tình huống đó?”
Tóm tắt (Summarizing) – gom ý chính + cảm xúc để kiểm chứng.
Làm rõ (Clarifying) – “Khi bạn nói … có nghĩa là … phải không?”
Khuyến khích (Encouraging) – “Bạn có muốn nói thêm về điều đó không?”
Cân bằng (Balancing) – đặt câu hỏi gợi mở để người nói tự nhìn lại, không áp đặt.

5. Bài tập rèn luyện

Nghe đôi (paired practice): một người kể, một người chỉ tập trung lắng nghe + phản chiếu.
Nghe chánh niệm trong nhóm: ngồi vòng tròn, lắng nghe mà không “chờ lượt nói”.
Nghe cá nhân: luyện chú tâm vào âm thanh, cảm xúc trong hiện tại để tăng sự hiện diện.

6. Rào cản & cách vượt qua

Các rào cản thường gặp:

Phán xét, gán nhãn.
Vội vàng đưa lời khuyên.
Tránh né chủ đề hoặc an ủi hời hợt.

Cách vượt qua:

Tự giám sát suy nghĩ, kìm phán xét.
Kiềm chế nhu cầu “giải quyết hộ”.
Thoải mái với khoảng lặng – để người kia tự tiếp tục.

Kết luận

Lắng nghe chủ động không phải tài năng bẩm sinh, mà là kỹ năng có thể rèn luyện. Mỗi cuộc trò chuyện đều là cơ hội để thử áp dụng: nhìn vào mắt, giữ im lặng thêm vài giây, phản chiếu cảm xúc thay vì phản ứng vội vàng. Món quà lớn nhất bạn có thể trao cho ai đó đôi khi không phải là lời khuyên mà là sự hiện diện và lắng nghe trọn vẹn.

3 comments

Humanistic Leadership - 人本领导

skool.com/humanistic-leadership

Humanistic Leadership là một triết lý đặt con người vào vị trí trung tâm của mọi quyết định, chiến lược và hoạt động của tổ chức.

Leaderboard (30-day)