Grubumuza hoş geldiniz @Tolga Koşturan

Doğu Anadolu kedileri… Onlar başka bir dünyanın çocuklarıdır. Zorlu iklimi, uzun kışları, sert rüzgârı ve büyük coğrafyayı öyle bir içselleştirmişlerdir ki; dayanıklılığın sessiz kitabını yazabilirler. Van’da, Kars’ta, Erzurum’da, Ardahan’da, Ağrı’da… Her şehirde farklı bir kedi karakteri görürsün ama ortak üç özellik hep vardır: cesaret, dayanıklılık, zarafet. Soğuk havada yaşamayı bilen kediler, içgüdülerini çok ustalıkla kullanır. Rüzgârın yönüne göre hareket eder, karın sesini dinler, barınakları doğru seçer. Kış gecelerinde bir araya gelip küçük kedi kümeleri hâlinde ısınırlar. Doğu Anadolu kedilerinin en bilinenlerinden biri tabii ki Van Kedisidir. Bembeyaz tüyleri, çoğu zaman iki farklı renk gözü ve sessiz asaletiyle bölgenin sembolüdür. Van kedisi sadece güzel değil, aynı zamanda çok karakter sahibidir: nazik ama özgür, sakin ama güçlü, sakinlik içinde keskin bir dikkat taşıyan bir tür. Peki diğer şehirlerin kedileri nasıl? Kars kedileri daha temkinli ama çok zekidir. Erzurum kedileri güçlü ve hızlıdır; soğukta avlanmayı iyi bilir. Ardahan ve Ağrı kedileri ise tam anlamıyla hayatta kalma ustalarıdır. Bu coğrafyada kediler insanlarla da özel bir bağ kurar. Doğu insanı misafirperverdir; bir kap su, bir kap mama görmek her köşede mümkündür. Kediler de bunu bilir. Doğu Anadolu’da bir kedi yürürken rüzgârın sesine karışır, kar taneleri tüylerine konar, dağlar ona fon olur. Bu kediler bir manzara içinde değil; bizzat manzaranın ruhu gibi dolaşırlar. En çok hangi şehrin kedileri seni etkiliyor?

Ankara kedileri denince akla önce “soğukkanlılık” gelir, ama bu sadece yüzeydir. Gerçek Ankara kedisi; bürokrasinin gölgesinde büyümüş ama esnafın sıcaklığıyla yoğrulmuş, ciddi görünümlü ama içten içe çok oyuncu bir karaktere sahiptir. Ankara’nın kedileri sabah erken kalkar. Memurlar mesaideyse, kediler de sokaktadır. Kızılay’da bir bankın altında, Ulus’ta tarihi bir dükkânın önünde, Tunalı’da bir kafede… Hepsi kendi bölgesinde günün akışını izler. Ankara kedisi şehrin ritmini çok iyi bilir: Metro kalabalığının saatini tanır, simitçilerin çıkış saatini bilir, esnafın alışveriş ritüellerine tanıdıktır. Biraz Ankara insanı gibidir aslında: Dışarıdan bakınca mesafeli, tanışınca sıcacık. Diğer şehirlerin kedileri gibi atılgan değildir; biraz düşünür, biraz bakar, sonra yaklaşır. Bu temkinli yaklaşım aslında Ankara’nın “edinilmiş sakinliği”dir. Kışları uzun ve soğuk olduğu için Ankara kedileri strateji ustasıdır: - Metro girişleri - Apartman boşlukları - Kapalı otoparklar - Üniversite kampüsleri onların kış sığınaklarıdır. O yüzden Ankara kedisi defansif yaşamayı bilir. Şehir soğuktur ama kediler arasında dayanışma sıcaktır. Bazen bir bakkalın kapısında sıra olmuş kedileri görürsün: “Kim önce mama alacak?” değil, “Bugün hangimiz öne çıkalım?” tavrındadırlar. Ankara kedilerinin zekâsı da ayrı bir konudur. Bir kapıyı nasıl açacağını, hangi esnafın daha bonkör olduğunu, hangi bankın altında gün boyu güneş kaldığını bilir. Ve geceleri…Tunalı, Bahçeli ve Kuğulu Park üçgeni kedilerin gece hayatına sahne olur. Parkta su birikintisinin yanında bekleyen kediler, ağaçların gölgesinde pusuya yatanlar…Hepsi şehrin gece sessizliğinin saklı birer ritüelidir. Ankara’da özel bir kedi semti var mı acaba? Kuğulu Park mı, Kızılay mı, yoksa kampüsler mi?

Kediler şehirlerde sadece dolaşan canlılar değildir. Bir şehrin ruhunu, hikâyesini, tarihini, insan ilişkilerini, hatta sokakların enerjisini taşıyan sessiz tanıklardır. Şehirde bir kediyi izlemek aslında kenti izlemektir: Çatılar, arka sokaklar, balıkçılar, dükkân sahipleri, mahalle kültürü… Hepsinin tam ortasında bir kedi vardır. Sanki görünmeyen iplerle şehrin dokusunu birbirine bağlar. İşte tam bu yüzden sinemada “şehir kedileri” ayrı bir temadır. Kedi burada sadece karakter değil; mahallenin hafızası, kentsel mitin taşıyıcısı, şehrin gölge ruhu olarak anlatılır. Bu temayı en iyi işleyen filmlere bir bakalım. 🎬 1. Kedi (2016 – İstanbul Belgeseli) İstanbul’u anlatmanın en güzel yolu kedilerden geçiyor. Belgeselde her kedi ayrı bir semtin arketipi gibi: - Bir kedinin özgürlüğü Karaköy’ü, - Bir kedinin bilgeligi Cihangir’i, - Bir kedinin duygusallığı Balat’ı temsil ediyor. Tema: Kedi = Şehir kültürü, dayanışma, mahalle ruhu. 🎬 2. Cat People (1942 & 1982) Bu filmler kediyi bir “dönüşüm mitinin” parçası olarak ele alır. Burada şehir arka planı, kedinin karanlık yönünü büyütür. Kedi hem kadınlığın hem gölgenin hem şehir yalnızlığının temsilidir. Tema: Kedi = Şehrin karanlık mitleri. 🎬 3. Cats of Malta (2023) Malta’nın şehir kedileri… Ama bu sadece tatlı kediler belgeseli değil; kültürel miras, toplumun hayvanlara bakışı ve ada yaşamının enerjisi anlatılır. Tema: Kedi = Ada kültürü, toplumsal hafıza, günlük yaşam. 🎬 4. Keanu (2016) Komedi gibi görünse de kedi, şehir karmaşasında “insanları birleştiren güç” metaforu olarak karşımıza çıkar. Kedinin peşinde koşan iki karakter aslında kendi kimliklerini bulur. Tema: Kedi = Şehrin kaosunda rehber. 🎬 5. Nine Lives (2016) Modern şehir hayatında kediye dönüşen bir adam… Kulağa komik geliyor ama filmin alt metni oldukça güçlü: Koşturmaca içinde kaybettiğin değerleri hatırlama, aile, durup nefes alma. Tema: Kedi = şehir temposunda farkındalık. 🧠 Neden Kediler Şehir Efsanelerinde Bu Kadar Önemli?

Kedilerin bakışı neden bu kadar derin? Gece neden bu kadar rahat hareket ediyorlar? Neden bazı kültürlerde kutsal, bazılarında uğurlu veya uğursuz sayılıyorlar? Mitolojide kedi, yalnızca bir hayvan değil; kapılar arası bir rehber, sırların taşıyıcısı, görünmeyenin temsilcisi olarak yer alır. Bu yüzden sinema dünyasında da kedi, çok güçlü bir sembole dönüşmüştür. Antik Mısır’da Bastet, evin ve kadın enerjisinin tanrıçasıydı. İskandinav mitolojisinde Freyja, iki dev kedi tarafından çekilen arabayla göklerde dolaşırdı. Asya mitolojilerinde kedi; şansı, bereketi ve korumayı temsil eder. Japon “Maneki Neko” (şans kedisi) figürü bu geleneğin modern hâlidir. İşte bu kadim semboller sinemada kendini yeniden yaratıyor. Kediler sadece karakter değil; meczup bilge, eşik bekçisi, yol gösterici olarak karşımıza çıkıyor. Şimdi bu mitik yolculuğu filmler üzerinden açalım. 🎬 1. The Cat Returns (2002 – Studio Ghibli) Bu filmde kedi, alternatif bir dünyanın kapısını aralar. Kedi Krallığı'nın delici gözleri, kedi arketipinin “dünyalar arası rehber” rolünü temsil eder. Masalsı, hafif, büyülü ve derin sembolik anlamlarla dolu bir hikâye. Mistik rol: Kapı aralayıcı – “Seni başka bir dünyaya götürürüm.” 🎬 2. Coraline (2009) Siyah kedi burada sıradan bir ev kedisi değildir; Coraline’ın karanlık dünyalar arasında yolu bulmasını sağlayan bilge bir ruh. Söylemeden söyler, anlatmadan anlatır. Mistik rol: Bilge rehber – “Gölgeni de ışığını da görmeni sağlayacağım.” 🎬 3. American Gods (Bastet göndermeleri) Kedilerin tanrısal yönü, modern dünyayla yeniden buluşur. Kedi bu dizide koruma enerjisinin, sezginin ve dişil gücün temsili olarak işlenir. Mistik rol: Koruyucu tanrıça – “Bu alan bana emanet.” 🎬 4. Kiki’s Delivery Service (1989) Cadı mitolojisinde kedi, büyü gücünün tamamlayıcısıdır. Jiji tam olarak bunu temsil eder: hem neşeli hem bilge hem de bir tür ruh rehberi. Mistik rol: Cadının yol arkadaşı – “Güç yalnız başına değil, birlikte akar.” 🎬 5. Pet Sematary (1989 & 2019)