Đâu đó mình vẫn nghe người ta than rằng, IELTS Speaking không giống ngoài đời thường. Cụ thể: - Ngoài đời, hỏi “Do you like music?” thì trả lời “Yes, I do”; còn trong IELTS, phải nói dài dòng loằng ngoằng, cảm giác không tự nhiên, không thực tế - Ngoài đời, nói đơn giản ngắn gọn, hoặc có thể nói tự do; còn trong IELTS, nói mà cứ phải khép nép, sợ nói sai ngữ pháp, sợ không dùng được từ hay… Thành ra, trong nhiều lớp IELTS, giáo viên cứ cho học viên luyện nói theo format IELTS. Điều này có khi khiến không khí lớp nhàm chán (vì khô khan, cứng ngắc), mà còn sợ học sinh học IELTS xong không giao tiếp tự nhiên được. Mình nghĩ, sẽ tốt hơn nếu trong các lớp IELTS, có sự CÂN BẰNG giữa controlled practice và free practice. Cụ thể: - Free practice: học viên nói tiếng Anh một cách tự do, không cần lo nghĩ về IELTS, về ngữ pháp, cấu trúc câu, về việc cố gắng nói cho dài. Họ luyện nói một cách tự nhiên, vì bản chất của ngôn ngữ vốn dĩ là vậy. - Controlled practice: học viên luyện nói theo format IELTS, phục vụ mục đích thi, và những ngữ cảnh cần nói trang trọng khác.

Trong thời buổi mà nhà nhà mở miệng ra là AI, và thậm chí chính phủ còn định dạy AI cho học sinh lớp 1, thì việc nhiều giáo viên tiếng Anh tìm đến AI để xin hỗ trợ cũng có thể xem là nắm bắt trend, biết tận dụng công nghệ. Nhưng, việc chấm essay bằng AI có thật sự tiết kiệm thời gian? Các đơn vị chuyên bán dịch vụ AI sẽ bảo rằng: giáo viên không cần chấm, đi làm việc khác đi; cứ để trợ giảng gửi bài cho AI chấm và gửi trả kết quả cho học viên là được. Cá nhân mình, khi thử sử dụng ChatGPT để sửa bài cho học viên, thì cảm thấy tốn nhiều thời gian hơn bình thường. Lý do là: 1. Nếu cá nhân mình chấm: Mình đọc bài của học viên, tới đâu sửa tới đó, và đọc xong là thôi. 2. Còn chấm bài ChatGPT: Mình gửi bài cho ChatGPT, ra lệnh, và nhận kết quả về. Mình phải làm hai việc: a. Đọc bài của học viên b. Đọc phần nhận xét của ChatGPT, xem hợp lý không, có cần chỉnh sửa gì không Như vậy, thời gian mình đọc tăng lên gấp đôi: vừa đọc bài học viên, vừa đọc phần ChatGPT gửi. Và mình nói với các bạn: Đừng nói là bây giờ các AI chưa hoàn thiện, mà thậm chí đến khi các AI được cho là hoàn thiện đi nữa, mình vẫn phải làm hai việc trên. Lý do là: mình không tin tưởng AI 100% được. - Nhỡ nó nhận xét khó hiểu thì sao? - Nhỡ ngôn ngữ nó dùng không phù hợp thì sao? - Nhỡ nó nhận xét quá đà thì sao? - Nhỡ nó nhận xét sai thì sao? Tất nhiên, giáo viên phi bản ngữ như chúng ta, thì sự hoàn thiện về tiếng Anh sẽ thua ChatGPT, và các công cụ AI như vậy sẽ chấm kỹ hơn. Nhưng, học viên rồi sẽ thích đọc phần góp ý của giáo viên mình, tương tác người-người, thân thiện. Nếu mình là học viên, thì mình sẽ nghĩ: có thể giáo viên mình không hoàn thiện 100%, nhưng mình vẫn thích hơn là 1 cỗ máy. Mình nghĩ AI như ChatGPT có thể giúp cho các giáo viên trẻ ít kinh nghiệm, chưa giỏi chuyên môn chấm bài. Nhưng khi đó, giáo viên nên đọc phần góp ý của AI mà rút kinh nghiệm cho bản thân, mình mới tăng trình lên được. Nếu không, e là càng về lâu dài, giáo viên càng mai một, còn chatbot thì ngày càng giỏi. Đến lúc đó, đừng hỏi sao AI thay thế con người, haha.

Việc dạy IELTS Reading, nhìn chung có 2 trường phái phổ biến: A. Đọc-dịch hiểu từng câu từng chữ, rồi mới trả lời câu hỏi B. Tập trung vào các chiến thuật: skimming, scanning, guessing from context... Rất nhiều giáo viên chọn cách B, vì 4 lý do sau đây: 1. Grammar-translation là phương pháp dạy xưa cũ, còn các chiến thuật làm bài xuất hiện sau, nên có vẻ mới hơn, hay hơn 2. Các giáo viên nước ngoài qua Việt Nam dạy, họ hay sử dụng các cách này 3. Cách này giúp người ta có cảm giác rằng, đó là những chiến lược làm bài khôn ngoan hơn, giúp học viên đạt điểm tốt hơn 4. Bản thân giáo viên không đủ trình độ để hiểu hết mọi thứ trong bài đọc Sự thật là: - Grammar-translation vẫn được dùng phổ biến hiện nay - Giáo viên nước ngoài, không biết tiếng Việt, nên không thể dịch được, nên phải dạy những thứ khác dịch - Tất cả những người làm bài IELTS điểm cao đều đủ năng lực hiểu được 95-98% nội dung bài đọc Michael Swan, tác giả quyển Practical English Usage, từng có bài báo khoa học, lập luận rằng: - Không có cơ sở khoa học cho thấy việc luyện tập các chiến thuật đó giúp nâng cao năng lực đọc hiểu - Những gì nhiều giáo viên đang làm, chỉ là theo truyền thống (tức là làm theo cách người khác làm) Thầy cô có thể thử dạy bằng hai cách, để xem cách nào thật sự giúp học viên tăng trình độ. Riêng cá nhân mình, nhận thấy grammar-translation hiệu quả, nhưng đòi hỏi học viên phải chịu khó học (từ vựng), và học lâu dài. Nói đến đây, lại liên quan đến Intensive Reading và Extensive Reading. Mình sẽ viết ở một bài post khác.

Đây là trang web có thể giúp các bạn kiểm tra xem mình biết được bao nhiêu từ vựng biết Anh: https://my.vocabularysize.com/ Bài test gồm 140 câu hỏi ngắn, làm mất khoảng 15-20 phút. Nhớ chọn tiếng mẹ đẻ là tiếng Việt, và trung thực với bản thân (vì không ai kiểm tra đáp án của mình cả). Không tra từ điển, và không biết (chắc) thì đánh "Tôi không biết", chứ đừng đánh lụi, đoán mò, vô nghĩa! Lưu ý: kết quả trả về, là từ họ hàng, chứ không phải từ đơn. Nghĩa là, nếu kết quả nói bạn biết 1.000 từ, thì thực tế bạn biết khoảng 4.000 từ (vì ngoài từ interesting, bạn có thể biết cả interest, interested, interestingly). Vài thông tin thú vị: - Một người bản ngữ có học, trưởng thành: biết khoảng 20.000 từ - Một người bạn của mình, ở Úc 20 năm, biết khoảng 14.000 từ - Một cô giáo mình quen, giỏi từ vựng, đọc tiểu thuyết tiếng Anh từ nhỏ: biết khoảng 9.300 từ - Cá nhân mình: khoảng 8.300 từ - Nếu các bạn biết khoảng 6.000-7.000: điều kiện cần để nghe-nói thông thạo - Nếu các bạn biết khoảng 8.000-9.000: điều kiện cần để đọc-viết thông thạo